Zima zawitała już chyba do nas na dobre, o czym świadczą nie tylko płatki śniegu na maskach aut i na szybach okien, ale i wszechobecny smog. A skoro o smogu mowa, to idąc drogą skojarzeń zajmiemy się dziś tematem nowotworu płuc.
Rak płuc ma jeden z najwyższych wskaźników umieralności wśród wszystkich rodzajów nowotworu. Według Amerykańskiego Centrum ds. Kontroli Chorób około 80-90 % przypadków jest spowodowanych paleniem tytoniu lub narażeniem na styczność z produktami tytoniowymi. Co w takim razie z medyczną marihuaną, którą po wprowadzeniu do procesu leczenia zazwyczaj się pali? Z naszych poprzednich wpisów oraz innych źródeł ogólnie dostępnych wiadomo już, że konopie zawierają silne związki przeciwnowotworowe. Ale jak ma się sprawa w przypadku raka płuc? Czy marihuana leczy tą chorobę czy też sama wywołuje nowotwór? Oto krótkie podsumowanie dotychczasowych badań i publikacji na ten temat.
Na początek krótkie przypomnienie: konopie można zażywać nie tylko poprzez spalanie. Pacjenci z chorobą płuc raczej nie sięgną po tą drogę leczenia, zamiast tego stosować mogą określone produkty konopne, jak chociażby medyczny olej z konopi indyjskich. Takie leczenie stało się już bardzo popularne wśród pacjentów w krajach, gdzie medyczna marihuana jest legalna.
Dotychczasowe liczne badania na komórkach nowotworowych i modelach zwierzęcych wykazały, że kannabinoidy, związki aktywne w konopiach indyjskich, skutecznie zabijają i hamują wzrost komórek nowotworowych. Niestety, badania kliniczne na ludziach nie zostały jeszcze zakończone. Póki co naukowcy utknęli w laboratorium z gryzoniami i liniami komórkowymi i w tychże doświadczeniach odkryli, że związki wyekstrahowane z rośliny konopi wykazują cztery specyficzne sposoby zabijania komórek nowotworowych: antyproliferacyjny, antyprzerzutowy, anty-angiogeneza oraz zaprogramowana śmierć komórki. Pisaliśmy o tym szczegółowo już wcześniej, na dalsze zgłębianie tego aspektu zapraszamy do poprzednich wpisów.
Tymczasem skupmy się na odkryciu badaczy, że dwa związki konopi, tetrahydrokannabinol (THC) i kannabidiol (CBD), skutecznie zabijają komórki raka płuc. W jednym eksperymencie laboratoryjnym opublikowanym w czasopiśmie Oncogene w 2008 roku, THC zmniejszyło zdolność komórek raka płuca do wytwarzania naczyń krwionośnych (czyli angiogenezy właśnie). Po sukcesie z liniami komórkowymi badacze wzięli się za gryzonie. Po pobraniu próbek nowotworów od szczurów traktowanych THC, znaleźli oni dowody na to, że kannabinoid wydawał się mieć działanie antyproliferacyjne i antyprzerzutowe na komórki raka płuc. Te działania przeciwnowotworowe zaobserwowano w innych eksperymentach z rakiem płuc. Podobnie jak w przypadku innych form raka, niektóre badania przedkliniczne z 2013 r. na przykład pokazują, że leczenie CBD spowodowało samobójstwo komórek (apoptozę) przy raku płuc. Był to dobry sygnał, że kannabinoidy mogą skutecznie zabijać i zmniejszać rozmiary guzów nowotworu płuc, dlatego też badacze skupili się na dalszych badaniach.
Zaledwie rok później w badaniach opublikowanych w Biochemical Pharmacology naukowcy postanowili rozłożyć na części pierwsze właściwości przeciwnowotworowe CBD. Wcześniejsze prace wykazały, że kannabinoidy zwiększają poziom lepkiego białka zwanego międzykomórkową cząsteczką adhezyjną 1 (ICAM-1) na komórkach raka płuc, co zmniejsza ich inwazyjność i zdolność do rozprzestrzeniania się, czyli przerzutów. Nie wiadomo było jednak, w jaki sposób promują one śmierć komórek rakowych. Próbując to odkryć, naukowcy wykorzystali linie komórek raka płuc i komórki pochodzące od pacjenta z nowotworem płuca i przyjrzeli się, jak wywołane za pośrednictwem CBD białko ICAM-1 wpływa na przyleganie komórek rakowych do limfocytów LAK - komórek cytotoksycznych, odgrywających znaczącą rolę w zwalczaniu komórek nowotworowych. Naukowcy odkryli tym sposobem, że CBD zwiększa podatność komórek nowotworowych na przyleganie do limfocytów LAK, a następnie promuje ich zniszczenie. Ponadto, gdy naukowcy zablokowali ICAM-1 przy użyciu przeciwciała neutralizującego, efekty CBD zostały odwrócone. Analogicznie, gdy naukowcy użyli nożyczek molekularnych do cięcia mRNA ICAM-1 (wzorzec używany do wytworzenia białka ICAM-1) lub gdy zablokowali receptory kannabinoidowe, do których przyłącza się CBD, związek nie powodował już wzrostu zniszczenia komórek nowotworowych. Badacze poszli o krok dalej, wykazując, że zarówno THC, jak i endokannabinoid (kannabinoid naturalnie wytwarzany przez organizm) imitują promowane zależne od ICAM-1 zabijanie komórek nowotworowych. Co istotne, żadna z badanych cząsteczek nie spowodowała zwiększonej śmierci komórek nienowotworowych.
Jak widać, konopie indyjskie mogą nie tylko hamować rozprzestrzenianie się raka, ale również powodować śmierć komórek rakowych poprzez szereg różnych mechanizmów. Na koniec, by dotrzymać obowiązku dziennikarskiego obiektywizmu oraz niejako w formie ostrzeżenia, przytaczamy dosyć odległe w czasie badanie linii komórkowej z 2004 r., w którym niewielkie dawki THC wydawały się zwiększać proliferację komórek raka płuca. Dlaczego niektóre komórki zdawały się rozmnażać, podczas gdy inne zostały zabite, jest niejasne do dzisiaj. Dopóki nie odbędzie się więcej badań na ludziach, eksperymenty czysto laboratoryjne będą dostarczać nam okrojonych wyników.
Zamykając temat raka płuc w aspekcie ewentualnych konsekwencji palenia medycznej marihuany: dotychczasowe badania nie wykazały związku między umiarkowanym paleniem konopi indyjskich i złym stanem płuc. Zamiast tego „rekreacyjni konsumenci konopi” mogą czasem doświadczać objawów przewlekłego zapalenia oskrzeli i wykazywać zarówno widoczne, jak i mikroskopijne uszkodzenia dróg oddechowych. Jednak wszystkie te objawy ustępują wraz z zaprzestaniem palenia.
Źródło:
Maria Hausteina, Robert Ramera, Michael Linnebacherb, Katrin Mandac, Burkhard Hinz „Cannabinoids increase lung cancer cell lysis by lymphokine-activated killer cells via upregulation of ICAM-1 [w:] sciencedirect.com
Haustein M, Ramer R, Linnebacher M, Manda K, Hinz B „Cannabinoids increase lung cancer cell lysis by lymphokine-activated killer cells via upregulation of ICAM-1” [w:] ncbi.nlm.nih.gov
Ramer R, Bublitz K, Freimuth N, Merkord J, Rohde H, Haustein M, Borchert P, Schmuhl E, Linnebacher M, Hinz B „Cannabidiol inhibits lung cancer cell invasion and metastasis via intercellular adhesion molecule-1” [w:] ncbi.nlm.nih.gov
Bandana Chakravarti, Janani Ravi, and Ramesh K. Ganju „Cannabinoids as therapeutic agents in cancer: current status and future implications” [w:] ncbi.nlm.nih.gov
Hart S, Fischer OM, Ullrich A „Cannabinoids induce cancer cell proliferation via tumor necrosis factor alpha-converting enzyme (TACE/ADAM17)-mediated transactivation of the epidermal growth factor receptor” [w:] ncbi.nlm.nih.gov
Robert Ramer, Katharina Heinemann, Jutta Merkord, Helga Rohde, Achim Salamon, Michael Linnebacherand Burkhard Hinz „COX-2 and PPAR-γ Confer Cannabidiol-Induced Apoptosis of Human Lung Cancer Cells” [w:] mct.aacrjournls.org
Preet A, Ganju RK, Groopman JE „Delta9-Tetrahydrocannabinol inhibits epithelial growth factor-induced lung cancer cell migration in vitro as well as its growth and metastasis in vivo” [w:] ncbi.nlm.nih.gov
Daniel J. Hermanson and Lawrence J. Marnett „Cannabinoids, Endocannabinoids and Cancer” [w:] ncbi.nlm.nih.gov
Roberto F. Machado, Daniel Laskowski, [...], and Serpil C. Erzurum „Detection of Lung Cancer by Sensor Array Analyses of Exhaled Breath” [w:] ncbi.nlm.nih.gov
Drake Dorm „Cannabidiol (CBD) May Increase Lung Cancer’s Susceptibility To Specialized Killer Cells” [w:] medicaljane.com
Anna Wilcox „Does Cannabis Cause Or Cure Lung Cancer?” [w:] herb.co
„CANNABIDIOL AGAINST LUNG CANCER CELLS” [w:] en.thcendcbd.com